Fotografia portretowa ✔️ Wszystko co musisz wiedzieć

Wskazówki, porady i techniki dotyczące fotografii portretowej

Jeśli potrafisz nawiązać prawdziwy kontakt z fotografowanymi osobami, to już połowa sukcesu na drodze do tworzenia wspaniałych fotografii portretowych.

Anthony Pidgeon, zawodowy fotograf portretowy, wyjaśnia: „W przypadku fotografowania portretów bardzo dużo zależy od wzajemnego zrozumienia. Nie jest to techniczny aspekt fotografii, ale moim zdaniem w przypadku portretów ma naprawdę kluczowe znaczenie. W idealnych warunkach model i fotograf współpracują ze sobą. Fotografowana osoba coś Ci oferuje, a Ty to szanujesz i znajdujesz sposób, aby to wyrazić. Jest też element zaufania. Czy model Ci ufa? Czy Ty ufasz, że pozostanie z Tobą przez cały ten proces? Czy wzajemne zrozumienie zostało osiągnięte? Wtedy możesz znaleźć najlepszy sposób wyrazu, posługując się oświetleniem, pozą i kompozycją.”

Anna Goellner, która specjalizuje się w fotografii ślubnej, ujmuje to następująco: „Próbujesz opowiedzieć historię i pokazać, kim jest dana osoba.”

Nawiąż kontakt

Jak zatem osiągnąć tę atmosferę współpracy? Przygotowanie świetnej sesji zdjęciowej wymaga czasu, więc zapewnij sobie trochę przestrzeni. Projektant i fotograf Shawn Ingersoll sugeruje, że planując sesję, należy zarezerwować co najmniej godzinę. Wyjaśnia: „Zanim naprawdę poznacie siebie nawzajem, może minąć pierwsze 30 minut.”

Pidgeon zauważa, że każda sesja jest inna, dlatego trzeba być uważnym — niektóre fotografowane osoby są bardziej przystępne, niż inne. „Myślę, że to zależy od osoby — w jakim jest nastroju, co się u niej dzieje, czy chce tam być. Bardzo często nie chce” — mówi. „Często modele spotkali się już w pięciu innych sprawach przed Tobą, a później mają pięć kolejnych spotkań i tylko patrzą na zegarek. Niektórzy faktycznie chcą zrobić coś fajnego Inni chcą mieć to już z głowy. Niektóre osoby są naprawdę nieśmiałe. Wyczucie ich poziomu zaangażowania nadaje kierunek dużej części sesji.”

Jak robić dobre zdjęcia portretowe – ścieżka edukacyjna Szerokiego Kadru

Portret to jeden z najczęstszych tematów fotograficznych. Takie zdjęcia powstają z najróżniejszych powodów: jako dokumentacja rodzinnych chwil spędzonych z bliskimi, nieszczęsne/wszechobecne* (niepotrzebne skreślić) selfie, fotografie członków zespołu kolegi (np. do wykorzystania na okładce płyty lub w materiałach prasowych), pamiątka z wakacji, dokumentacja sukcesów itd., itp. W zasadzie każdą fotografię, której bohaterem jest człowiek (lub kilka osób), możemy uznać za ten czy inny rodzaj portretu. Tym bardziej warto się pochylić nad tym gatunkiem.

01 02 fot. Łukasz Sokół fot. Michał Korta

Rozpoczynamy cykl materiałów poświęconych najpopularniejszym tematom fotograficznym, polecając uwadze czytelników Szerokiego Kadru artykuły, które – mamy nadzieję – posłużą jako swoiste ścieżki nauki prowadzące czytelnika za rękę od ogółu do szczegółu, od podstaw (nierzadko wspólnych dla wielu tematów) po bardzo sprecyzowane konkretne zagadnienia wymagające biegłości. Na początek właśnie portret. Zacznijmy od kilku słów wstępu:

01 02 Robiąc portrety, musimy pamiętać o zasadach kompozycji. fot. Michał Leja Umiejętność operowania głębią ostrości przydaje się w wielu sytuacjach – w fotografii portretowej szczególnie. Fot. Łukasz Kacperczyk

Podstawy fotograficzne Jednak zanim zagłębimy się w aspekty czysto portretowe, warto zwrócić uwagę na podstawy, takie jak: kompozycja, wybór obiektywu/ogniskowej, podstawowe narzędzia pracy (np. tryby pracy aparatu) czy głębia ostrości.

Kilka pomysłów również z pierwszego poziomu wiedzy, ale już bardziej skupionych na portrecie:

01 Nie zawsze potrzebujemy w pełni wyposażonego studia. Czasami wystarczy lampa błyskowa i zestaw blend. Fot. Michał Leja

Oświetlenie Słowo „fotografia" zostało utworzone z greckich słów, które oznaczają „światło" i „rysowanie". Żeby światło miało szansę cokolwiek narysować, czy w naszym wypadku bardziej wydobyć/nakreślić bryłę fotografowanego obiektu, musi się ono w ogóle pojawić. Fotograficzny portret może powstać zarówno w świetle naturalnym (np. delikatnie modyfikowanym odbłyśnikami), jak i sztucznym (choć nie tylko w studiu). Poniżej polecamy artykuły, które nauczą, jak wykorzystać blendę, jak oświetlić portret jednym światłem (lub dwoma światłami) i jak wykorzystać zwyczajną lampę błyskową. Zaawansowanym i zdecydowanym poświęcić się fotografii studyjnej polecamy dwie części artykułu Michała Lei o tym, jak przygotować własną pracownię fotograficzną.

01 02 03 fot. Łukasz Sokół fot. Michał Korta fot. Beata Patrzałek

Portret niejedno ma imię Na samym początku wspomnieliśmy o tym, jak różne są powody powstawania fotografii portretowej. Poniżej kilka pomysłów: od portretu biznesowego przez karnawałowy portret kreacyjny po małe oszustwo, czyli próbę studyjnego odtworzenia naturalnych warunków oświetleniowych w letni dzień.

Pamiętajmy, że portretować możemy nie tylko ludzkich znajomych – Beata Patrzałek podpowiada, jak fotografować psy:

Tych, którzy marzą o zawodowstwie i pracy z modelem w studio, zainteresują dwa poniższe artykuły, pierwszy autorstwa Michała Korty, drugi Arka Kempki. Panowie skupiają się w nich na organizacyjnej stronie przygotowań do sesji, ale nie zabrakło oczywiście szczegółów dotyczących np. oświetlenia planu zdjęciowego.

01 02 fot. Nelly Partyka fot. Nelly Partyka

Retusz W dzisiejszych czasach zdjęcia rzadko trafiają do prezentacji bez dodatkowej obróbki – czy to na papierze, czy też w sieci. Moment naświetlenia fotografii to często dopiero początek. Dotyczy to oczywiście również portretu, zwłaszcza że bardzo często zarówno fotografowi, jak i modelowi zależy na tym, by ten drugi wyglądał na zdjęciu dobrze. Jeśli chodzi o retusz portretu, na początek polecamy dwa artykuły autorstwa Nelly Partyki:

01 02 03 04 fot. Krzysztof Gierałtowski fot. Bogdan Krężel fot. Tomasz Gotfryd fot. Mikołaj Grynberg

Historie fotografów, różne podejścia W cyklu artykułów pod hasłem „Jak zrobiłem to zdjęcie" oddaliśmy głos fotografom, którzy opowiedzieli o kulisach powstania jednej ze swoich prac. Postanowiliśmy zwrócić uwagę czytelników na ujęcia nietypowe, niekoniecznie największe hity bohaterów artykułów. W zależności od preferowanego gatunku każdy fotograf skupiał się na innych aspektach powstawania obrazu. Poniżej kilka propozycji ilustrujących, w jak różny sposób można myśleć o portrecie. Od aranżowanych i często niezwykle kreatywnych portretów Gierałtowskiego czy Kołodziejskiego przez dokumentacyjne podejście Nabrdalika aż po swoistą „kolekcję mistrzów" Grynberga. I naturalnie wszystko, co pomiędzy.

01 02 Pozbawieni środków do życia zbieracze grochu w Kalifornii.

Matka siedmiorga dzieci. Lat trzydzieści dwa. Nipomo w Kalifornii, fot. Dorothea Lange, 1936, z kolekcji FSA, w zbiorach Biblioteki Kongresu Alfred Stieglitz, fot. Imogen Cunningham, 1934, © The Imogen Cunningham Trust

Historia fotografii Na koniec kilka propozycji z jeszcze dalszej przeszłości – tym razem nie przeszłości Szerokiego Kadru, lecz przeszłości fotografii w ogóle. Warto liznąć choć odrobinę historii medium, żeby przekonać się, że niektóre problemy, zagadnienia czy pomysły, które mogą się wydawać na wskroś współczesne, okazują się stare jak świat. Między innymi dlatego, że wiążą się z podejściem do portretu we wszystkich sztukach wizualnych, więc dotyczą również np. malarstwa czy rysunku. Poniższe propozycje to naturalnie jedynie garstka artykułów wybranych z naszego cyklu historycznego autorstwa Marty Eloy-Cichockiej – zachęcamy też do lektury pozostałych materiałów.

Fotografia portretowa ✔️ Wszystko co musisz wiedzieć

Na co zwracać uwagę podczas robienia sesji portretowej?

Fotografia portretowa to szczególny rodzaj zdjęć. Moim zadaniem jest uchwycenie tego, kim jest portretowana osoba lub w kogo się wciela. Podczas pracy na pierwszym planie stawiam emocje i poszukiwanie wśród ludzi ich indywidualnych cech. Być może nie zgodzisz się ze mną i pomyślisz, że o wiele ważniejsze jest światło, sprzęt czy umiejętności.

Osobiście uważam, że to człowiek jest podstawą sesji i to na nim należy skoncentrować swoją uwagę. Nie chodzi mi tylko o samo wykonanie zdjęć, ale całą współpracę począwszy od pierwszej rozmowy. Dobry kontakt z modelem to niezbędny warunek do stworzenia pięknego portretu.

W początkach pracy fotografa ciężko jest pogodzić obserwację drugiej osoby z obsługą aparatu, dbałością o oświetlenie i podążanie za wyuczonymi na kursach zasadami. Im więcej takich sesji się wykonuje, tym łatwiej jest rozwinąć w sobie wielozadaniowość. Wraz z nabywanym doświadczeniem doskonale wiesz, które spojrzenie uchwycić, jakie techniki zastosować oraz jakiego obiektywu używać.

Jaki obiektyw do fotografii portretowej?

To popularny dylemat fotografa, który chce się rozwijać w fotografii portretowej. Obiektyw do fotografii portretowej powinien spełniać kilka ważnych cech:

możliwie najmniejsze zniekształcenie obrazu

duża jasność (np f/1.4 lub 1.2)

ładne rozmycie tła

ostrość pierwszego planu

autofokus umożliwiający swobodną pracę

Szeroki kadr czy ciasne zbliżenie?

Wybór odpowiedniego obiektywu do portretu to jeden z pierwszych kroków do udanej fotografii. Pamiętaj o tym, że obiektywy szerokokątne o ogniskowej poniżej 35 mm raczej nie sprawdzą się w fotografii portretowej. Zniekształcają one twarz oraz figurę modelki i niekorzystanie zmieniają proporcje sylwetki. Do tworzenia portretów dobrym wyborem są obiektywy stałoogniskowe o ogniskowej powyżej 50 mm.

Moim ulubionym obiektywem do portretów jest 50 mm ze światłem 1.2. Dzięki jego zastosowaniu osoba na zdjęciu nie jest mocno zniekształcona. Z kolei kąt widzenia tego obiektywu pozwala mi na ukazanie odrobiny przestrzeni wokół modela. Światło 1.2 pomaga mi w osiągnięciu efektu rozmytego tła i dodaje nieco magii :). Z portretami na przysłonie 1.2 trzeba nieco uważać. Może się okazać że ostre jest tylko jedno oko lub nie w tym miejscu, w którym byśmy chcieli. Wyświetlacze w aparatach moim zdaniem nie dają możliwości poprawnej oceny ostrości.