Jak robić ostre zdjęcia

• Roberta Piorewicza
• May 31,2023

o mnie — am-fotografia

JAKĄ FOTOGRAFIĄ SIĘ ZAJMUJĘ

Fotografia jest obecna w moim życiu w wielu różnych formach i jej dziedzinach. Z każdej wyciągam to, co najważniejszego i najlepszego dla ciągłego swojego rozwoju i poprawiania swojego warsztatu. Fotografem jestem stale, nawet gdy oglądam telewizję, czy gotuję. Zwracam uwagę na barwy, na grę światła i cienia, myślę nad kompozycją. Tak wygląda mój świat i moja codzienność. Jaką fotografią się zajmuję najczęściej? Poniżej pokrótce o każdej z nich.

Moja fotografia reportażowa

Wiele lat zajmowałem się głównie fotografią reportażową. Zdecydowanie uzmysłowiło mi, jak bardzo lubię ten typ fotografii. Fotografia reportażowa to bycie w centrum wydarzeń, łapanie chwil „na gorąco”. To szybkie reakcje, ciągła gotowość. Uwielbiam tak pracować. Reportaż to prawdziwa i szczera fotografia. Nie ma tam żadnej improwizacji czy reżyserowania rzeczywistości. Zdjęcia reportażowe pokazują też dojrzałość fotografa, to, jak potrafi pokazać rzeczywistość.

Portret i fotografia kobieca

Kolejną dziedziną fotografii bliską mojemu sercu jest portret. Portret, który pokazuje prawdę, piękno, emocje, uczucia. Taki prawdziwy, niewymuszony. Nie dla mnie ustawiane pozy, wyuczone spojrzenia i gesty. To ma być prawda o człowieku, jego marzeniach i pragnieniach.

Taką zasadę stosuję też w fotografii kobiecej, którą zajmuję się już od wielu lat. Dzięki otwartości i naturalnej chęci słuchania łatwiej mi pracować z kobietami. Nawet tymi, które nie mają nic wspólnego z modelingiem, a sesje robią same dla siebie. Uwielbiam moment, w którym widzę, że puszcza stres i kobieta pokazuje prawdziwą siebie. Ja dzięki obiektywowi mojego aparatu mogę jej pokazać, jaka jest wspaniała. Nie ma znaczenia czy na sesji kobiecej skupiamy się tylko na zdjęciach portretowych, czy dążymy do fotografii aktu. W każdym ujęciu staram się dać z siebie wszystko. Oprócz tego staram się wprowadzać fajną atmosferę. Chcę, by sesja zdjęciowa była po prostu przyjemnością dla fotografowanej kobiety.

Fotografia kobieca jest dla mnie bardzo ważną częścią mojej pracy. Uważam, że każda kobieta powinna choć raz poczuć te wyjątkowe chwile, jakie są na sesji zdjęciowej. Zdecydowanie powinna pozwolić sobie na zrobienie czegoś dla siebie.

Fotograf ślubny

Te dwie dziedziny fotografii w naturalny sposób połączyły się w mojej fotograficznej drodze. Dzięki temu ponad 15 lat temu stałem się fotografem ślubnym. To dziś podstawa mojej pracy i w dalszym ciągu pasja.

Fotografowanie ślubów idealnie łączy dynamikę reportażu z uważnością portrecisty. Bycie fotografem ślubnym jest niczym snucie opowieści. Jak tworzę fotorelację z uroczystości ślubu? Obserwuję Młodą Parę i zaproszonych gości. Wyłapuję momenty pełne radości, uśmiechów i wzruszenia. Kadrami "piszę” opowieść. Piszę historię o dwójce zakochanych w sobie ludzi, którzy w tym szczególnym dniu pragną dzielić się swoim szczęściem ze swoimi najbliższymi.

Mam świadomość tego, że efekt mojej pracy ma być najważniejszą pamiątką z dnia ślubu. Tworzę pamiątkę, do której przez całe życie będą powracać zarówno sami małżonkowie, jak ich dzieci, wnuki. Sprawia to, że nie odpuszczam nawet na sekundę, dbam o każdy szczegół. Staram się dostrzegać szczegóły, które dla innych są symbolem codzienności, a dla mnie chwilą godną zapamiętania.

Fotografią ślubną zajmuję się w pełnym zakresie. Realizuję nie tylko reportaże ślubne. W mojej ofercie są też sesje narzeczeńskie, sesje ślubne, oraz wiele innych zdjęć, które wspaniale uzupełniają podstawowy reportaż ze ślubu.

Fotografia kulinarna

Uwielbiam też fotografię kulinarną, gdzie mogę skupić się na barwach, detalach. Tutaj trzeba się trochę nagłówkować. Trzeba pomyśleć jak najlepiej skadrować daną potrawę, jak ją przedstawić. Trzeba włączyć kreatywne myślenie i postrzeganie rzeczywistości. Jednak bardzo lubię ten typ fotografii. Fotografia kulinarna jest dla mnie odskocznią od zdjęć, jakie robię na co dzień. Tu muszę działać powoli, z namysłem, spokojem.

Fotografia biznesowa

Zajmuję się też oczywiście fotografią wizerunkową, biznesową i korporacyjną. Jest to też fotografia portretowa. Musi być jednak dopracowana w najmniejszym szczególe i idealnie przedstawiać cechy fotografowanej osoby.

Podczas takiej sesji staram się poznać fotografowane osoby. Muszę z nich wydobyć to, co istotne w nich samych. Muszę jednak też wyciągnąć to, co ważne dla wizerunku firmy.

Moje fotografie

Zajmuję się, jak widać wieloma rodzajami fotografii. Zawsze jednak one się gdzieś ze sobą łączą. Zawsze też bazują na mojej wiedzy oraz fotograficznym doświadczeniu.

Niezależnie, jak i kogo fotografuję. W moją pracę wkładam całe serce, bo robię po prostu to co kocham. Zawsze więc sprawia mi to niesamowitą satysfakcję.

Przewodnik fotografa: jak robić ładne zdjęcia

Co to jest plik RAW? Dlaczego zaleca się używanie formatu RAW?

Niniejszy przewodnik pomoże Ci w pełni wykorzystać możliwości aparatu

W kompaktowych aparatach cyfrowych na ogół wszystkie zdjęcia są zapisywane jako pliki JPEG. Lustrzanka cyfrowa również posiada taką możliwość, ale pozwala też na wybór formatu RAW. Czym jest plik RAW i dlaczego warto z niego korzystać?

Podczas wykonywania zdjęcia przetwornik aparatu rejestruje bardzo dużą ilość danych, znacznie większą niż ta, która zawarta jest w pliku JPEG. Gdy aparat przetwarza obraz, musi odrzucić wiele z tych danych, aby stworzyć mniejszy plik. Powstały w ten sposób obraz jest w większości przypadków wystarczający, np. do wydrukowania lub wysłania e-mailem bądź publikacji na stronie internetowej.

W przeciwieństwie do pliku JPEG plik RAW nie jest przetwarzany ani kompresowany przez aparat. Zawiera on wszystkie dane zarejestrowane podczas wykonywania zdjęcia przez przetwornik obrazu. Ma znacznie szerszą paletę barw i odcieni niż w przypadku formatu JPEG i może zawierać znacznie więcej szczegółów w skrajnie ciemnych i jasnych obszarach. Z tego powodu jest czasem nazywany cyfrowym negatywem. Wywoływanie i powielanie własnych fotografii w ciemni umożliwia otrzymanie znacznie lepszych efektów niż w przypadku korzystania z usług miejscowego zakładu fotograficznego. Podobnie jest w przypadku dodatkowych danych zapisanych w pliku RAW, dzięki którym możliwe jest otrzymanie wysokiej jakości zdjęć. Potrzeba jedynie odrobiny wprawy.

Do przetwarzania plików RAW potrzebny jest program do konwersji RAW, np. Image Data Converter SR dostarczony wraz z aparatem.

Po otworzeniu pliku RAW w programie Image Data Converter SR wyświetli się zdjęcie tak, jak wyglądałoby po zastosowaniu ustawień aparatu wybranych podczas jego wykonywania. W programie można dokonać zmian naświetlania, balansu bieli, trybu barw, kontrastu oraz szeregu innych ustawień, aż do uzyskania żądanego efektu. Możliwe jest nawet wyświetlanie obok siebie zdjęć przed modyfikacjami i po nich, aby porównać różnice. Nie trzeba też przejmować się ewentualnymi błędami. Gdy zmiany zostaną już wprowadzone, można zapisać rezultat jako nowy plik TIFF lub JPEG. Pierwotny plik RAW pozostanie niezmieniony, więc można wrócić do jego wcześniejszej postaci i wprowadzić inne zmiany.

Oto przykłady efektu, który można osiągnąć, stosując format RAW zamiast JPEG:

Przykład 1

Na tym przykładzie widać, że krople spadające na podłogę nie są wyraźnie widoczne na zdjęciu JPEG. Ponadto na całym zdjęciu brakuje wielu szczegółów w jasnych obszarach.

Powiększ obraz

Na zdjęciu w formacie RAW widać znacznie więcej szczegółów, jest on bardziej wyrazisty.

Powiększ obraz

Przykład 2

Zdjęcie wykonane w formacie JPEG

Na tym przykładzie zdjęcie zostało wykonane o zachodzie słońca. Czerwona poświata utrzymywała się jedynie kilka minut. Chodzi o to, żeby oddać na zdjęciu tę czerwoną kolorystykę. Zdjęcie w trybie JPEG jest niedoświetlone, a kolory są mało wyraziste. Nie jest ono zbyt udane.

Plik RAW po modyfikacjach

Kontrast, nasycenie i ostrość

Wszystkie te parametry wpływają na to, jak będzie wyglądał końcowy efekt.

Nie da się ich właściwie ocenić, patrząc na ekran monitora lub aparatu, tak więc przed podjęciem decyzji co do poziomu kontrastu, nasycenia czy ostrości najlepiej zrobić kilka zdjęć przy różnych ustawieniach i zapisać je na komputerze. Później można je obejrzeć i dokonać szczegółowych modyfikacji.

Kontrast:

Kontrast decyduje o tym, jak na zdjęciu wyglądają jasne i ciemne odcienie. Jeśli kontrast jest niski, cały obraz jest w odcieniach szarości, natomiast przy wysokim kontraście otrzymujemy bardzo wyraziste jasne i ciemne obszary z małą ilością odcieni pośrednich. Nie ma jednego idealnego ustawienia kontrastu, zależy ono od charakteru wykonywanego zdjęcia. Na przykład przy fotografowaniu dokumentów zwiększenie kontrastu sprawi, że tekst będzie lepiej odróżniał się od tła. Kontrast jest szczególnie ważny przy robieniu zdjęć czarno-białych. Jednak aby uzyskać najlepsze rezultaty, zaleca się zawsze robić zdjęcia w trybie RAW. Kliknij tutaj, aby uzyskać informacje o trybie RAW.

Nasycenie:

Oznacza intensywność barw. W porównaniu z kompaktowym aparatem automatycznym na początku może się okazać, że zdjęcia wykonane lustrzanką cyfrową nie są tak kolorowe, jak można by się spodziewać. Dzieje się tak, ponieważ aparaty kompaktowe mają często ustawiony wysoki poziom nasycenia. Podobnie jak w przypadku kontrastu, wybór ustawień zależy od rodzaju wykonywanego zdjęcia. Na przykład przyjęcie dla dzieci z dużą ilością kolorowych dekoracji i papierowych kapeluszy zyska na wyższym ustawieniu nasycenia, ale podczas wykonywania zdjęć przyrody użytkownik zwykle chce oddać kolory jak najbliższe rzeczywistości. Niezwykle istotne jest, aby wyboru ustawienia nasycenia dokonywać na podstawie obserwacji obrazów na komputerze, ponieważ zakres kolorów dostępnych na wyświetlaczu LCD nie jest wystarczający do podjęcia decyzji.

Ostrość:

Ten parametr nie ma nic wspólnego z nastawianiem ostrości. Jeśli zdjęcie w ogóle jest nieostre, regulacja ostrości w programie nie pomoże.

W procesie wykonywania zdjęcia cyfrowego otrzymuje się obraz, który sprawia wrażenie nieco rozmytego. Dzieje się tak, ponieważ skomplikowane obrazy tworzone są z elementów (pikseli) o mniej więcej kwadratowym kształcie. Wszystko, co nie jest prostą poziomą albo pionową linią, będzie miało poszarpane krawędzie. Jeśli na przykład nakreślimy okrąg, otrzymamy coś, co bardziej przypomina koło zębate. Przy przetwarzaniu danych poszarpane linie są wygładzane, a następnie obraz jest wyostrzany. Można wybrać stopień wyostrzania pasujący do fotografowanego obiektu. Na przykład portret może wyglądać lepiej z niewielkim rozmyciem, natomiast zdjęcie zawierające wiele precyzyjnych szczegółów prezentuje się zwykle najlepiej przy większym poziomie wyostrzenia.

Zdjęcia można też wyostrzyć po ich pobraniu z aparatu na komputer. Jeśli zdjęcia są robione w formacie RAW, wiele osób wprowadza wyostrzenie właśnie w ten sposób. Natomiast pliki JPEG wyglądają zwykle najlepiej wtedy, gdy wyostrzenia dokonuje się w aparacie.

Przykłady regulacji kontrastu, nasycenia i ostrości.

Poniższe zdjęcie zrobiono zaraz po burzy. Światło słoneczne zaczęło przebijać się przez bardzo ciemne chmury, a w tle można jeszcze zobaczyć deszcz padający nad morzem. Na pierwszym zdjęciu nie wprowadzono żadnych zmian. Chmurom i tłu brakuje szczegółów, a balans bieli jest nieprawidłowy.

Powiększ obraz

Wywołanie intensywnych emocji u osoby oglądającej zdjęcie to prawdziwe wyzwanie. Poprawiono kontrast, nasycono szarości i zastosowano niewielkie wyostrzenie. Przy dużo większej ilości szczegółów nieba i skał zdjęcie nabrało dramatyzmu.

Powiększ obraz

Co to jest balans bieli?

Balans bieli umożliwia osiągnięcie naturalnych kolorów w różnych warunkach oświetlenia. Kolor światła zmienia się w ciągu dnia, a sztuczne źródła oświetlenia mają zupełnie inną barwę niż światło dzienne. Zwykle tego nie zauważamy, ponieważ oczy automatycznie się dostrajają, aby można było zawsze widzieć właściwe kolory. Jednak na obrazie z aparatu temperatura barw jest dobrze widoczna.

W Twoim aparacie jest kilka różnych ustawień balansu bieli. W zależności od modelu aparatu nie wszystkie ustawienia mogą być dostępne.

Auto:

Po skonfigurowaniu trybu auto aparat zmierzy kolor światła i ustawi się automatycznie. Ustawienie to jest w większości przypadków właściwe.

Jednak opcja Auto nie zawsze jest najlepszym wyborem. Jeśli warunki oświetleniowe są zróżnicowane lub jeśli fotografujący znajduje się w innym świetle niż fotografowany, ustawienia opcji Auto nie będą właściwe. Dlatego w aparacie dostępne są różne sposoby wyboru określonego balansu bieli w zależności od sytuacji.

Gotowe ustawienia balansu bieli:

Aparat posiada następujące opcje odpowiadające najczęściej spotykanym warunkom oświetlenia.

Daylight (Światło dzienne):

Jest to oświetlenie, które postrzegamy jako normalne światło, takie jakie występuje na dworze w słoneczny dzień.

Tungsten (Żarówka):

Jest to typowe oświetlenie domowe. Jest bardziej żółte niż światło dzienne i tworzy żółty/pomarańczowy poblask w przypadku braku korekcji.

Fluorescent (Jarzeniówka):

Oświetlenie jarzeniowe spotyka się zwykle w biurach i sklepach. Daje ono zielonkawe światło, przez które kolory na zdjęciach sprawiają wrażenie mętnych.

Flash (Lampy błyskowe):

Ten rodzaj oświetlenia daje kolor podobny do światła dziennego. Aparat wybierze to ustawienie automatycznie, jeśli wykryje, że została włączona lampa błyskowa w aparacie lub podłączono zewnętrzną lampę błyskową. Przy korzystaniu ze studyjnej lampy błyskowej lub z lampy zewnętrznej, która nie współpracuje automatycznie z aparatem, należy samodzielnie wybrać to ustawienie.

Cloudy (Chmury):

W pochmurny dzień światło ma niebieskawy kolor, a zdjęcia wykonane w takich warunkach wydają się chłodne. To ustawienie sprawia, że kolory stają się cieplejsze i bardziej naturalne.

Shade (Cień):

Nawet w słoneczny dzień w cieniu, poza bezpośrednio padającym światłem słonecznym, światło ma niebieski odcień, co może dać efekt podobny do zachmurzenia.

Każde z gotowych ustawień pozwala na dokładniejszą regulację +/-, aby umożliwić precyzyjne dostosowanie balansu bieli do rzeczywistych warunków oświetlenia. Efekt można sprawdzić na wyświetlaczu LCD, ale aby zmiany były lepiej dostosowane, zaleca się pobranie przykładowych zdjęć na komputer, tak aby można było je obok siebie zestawić. Podczas korzystania z ustawienia Fluorescent (Jarzeniówka) można użyć opcji +/-, aby dostosować ustawienia do różnych typów jarzeniówki (białej, ciepłej, dającej światło dzienne itp.).

Jeśli nie można uzyskać naturalnie wyglądających kolorów za pomocą automatycznego balansu bieli ani żadnego z ustawień, można stworzyć niestandardowy balans bieli. W tym trybie używa się białego obszaru, np. arkusza papieru, aby aparat dostosował się do koloru przeważającego światła. Ustawienie niestandardowego balansu bieli zostaje zachowane w pamięci aparatu aż do wprowadzenia nowego.

Ostatnie z omawianych ustawień to temperatura barwowa — K. Profesjonalni fotografowie używają często światłomierza w celu pomiaru barwy światła, w którym pracują. Odczyty ze światłomierza można wprowadzić do niektórych aparatów.

Są pewne rodzaje oświetlenia, w których ustawienia balansu bieli są niewystarczające. Są to lampy rtęciowe oraz sodowe powszechnie stosowane w oświetleniu ulic oraz w obiektach przemysłowych. Jedynym sposobem na uzyskanie wiernych kolorów w takim oświetleniu jest użycie lampy błyskowej, o ile fotografowany przedmiot lub osoba są wystarczająco blisko.

Jak robić ostre zdjęcia

Chcesz robić ostre zdjęcia? Zastanawiasz się, jak poprawić ostrość swoich fotografii i wykorzystać ją do przekazywania emocji widzom? Przeczytaj praktyczny poradnik, dzięki któremu błyskawicznie poprawisz jakość swoich kadrów.

Jak robić ostre zdjęcia

Podobno ostrość na zdjęciach jest już niemodna… Trudno!

Nigdy nie kroczyłem za modą i nadal nie będę zwracał na nią uwagi. W tym wpisie będę szczerze namawiał Cię do zaprzyjaźnienia się z ostrością… chociaż stosowaną w bardzo przemyślanym zakresie.

Co to znaczy ostre zdjęcie

Myślałeś kiedyś, co to w ogóle znaczy, że zdjęcie jest „ostre”? Na pewno widziałeś już mnóstwo fotografii różnych autorów. Zauważyłeś, że wielu z nich przedstawia niektóre fragmenty kadru jako wyraźne, a niektóre jako rozmazane?

Po prostu – ostrość w kadrze to jeden ze środków artystycznego wyrazu. Dla większości widzów najbardziej istotny jest najostrzejszy obiekt na zdjęciu. Natomiast to co jest nieostre, rozmyte traci na znaczeniu.

Ostre zdjęcia dobrze świadczą o warsztacie fotografa. Dzięki ostrości możesz zwracać uwagę widza na ważne fragmenty kadru.

Przed naciśnięciem spustu migawki każdy fotograf musi zastanowić się, jak dobrana ostrość wpłynie na kompozycję kadru. fot. Marek Waśkiel

Za pokazanie ostrych i mniej ostrych fragmentów zdjęcia odpowiada fotograf, dobierając kilka elementów. Oto najważniejsze z nich:

Odległość płaszczyzny ostrości od matrycy aparatu (ustawiona ręcznie bądź automatycznie)

Stopień otwarcia przysłony (oznaczany literką f)

Ogniskowa używanego obiektywu (wyrażana w mm)

Ostrość można ustawiać ręcznie (manualnie) albo za pomocą automatycznego systemu (autofokusa).

Jak poprawić ostrość zdjęć

Na początku zawsze trzeba określić, o czym jest nasze zdjęcie. Świadome fotografowania znacznie upraszcza sposób ustawiania ostrości.

Komponując kadr, ważne elementy zdjęcia podkreślimy ostrością, a mniej ważne zbagatelizujemy (np. poprzez ładne nieostrości).

Nie jest to jedyny element komponowania sceny, ale w tym poradniku zajmę się tylko tym komponentem świetnego kadru.

Pamiętaj – za prawidłowe ustawienie ostrości zawsze odpowiada fotograf. Jego decyzje, podjęte przed wykonaniem kadru oraz podczas i po realizacji zaplanowanej sesji, będą miały wpływ na jakość finalnego obrazu.

Łatwo zwalić winę za kiepską jakość kadrów na sprzęt fotograficzny.

Jednak zanim zaczniesz narzekać na swój sprzęt – zauważ, że jedynie człowiek decyduje jaki aparat kupić, jak go użytkować, jak dobrać parametry ekspozycji, tryb pracy autofokusa itp.

Błędny wybór obiektywu (np. podczas jego zakupu) może być dla fotografa „kulą u nogi” na długie miesiące lub nawet lata. Niestety na ogół najpierw dokonuje się zakupu „jakiegoś sprzętu”, a znacznie, znacznie później podejmuje decyzję o wyborze fotograficznych tematów, które mamy ochotę realizować.

Jakże często osobowość fotografa, jego marzenia o świetnych kadrach, umiejętności, wiedza oraz kupiony sprzęt nie są ze sobą zsynchronizowane. Efektem najczęściej jest twórcza katastrofa.

Na początku zawsze inwestuj w wiedzę i umiejętności. Tylko na solidnych podstawach można zbudować trwałe i niezawodne rozwiązania. Jeżeli chcesz błyskawicznie zdobyć najważniejsze umiejętności fotograficzne, wykorzystaj kurs fotografii online.

Jakość obiektywu a ostrość zdjęć

Mnóstwo aparatów sprzedawanych jest w zestawach z podstawowym obiektywem. Niestety większość tanich obiektywów nie daje ostrego obrazu przy maksymalnym otworze przysłony. Jednak nie jest to wyłącznie ich problem! Jakże często tak zachowują się także droższe obiektywy, a nawet takie bardzo, bardzo drogie!

Dobrą receptą jest fotografowanie z nieco domkniętą przysłoną o minimum 1 działkę przysłony w stosunku do pełnego otworu przesłony (niestety często lepsze rezultaty daje przymknięcie o 2 działki przysłony).

Jeżeli nominalnie jasność naszego obiektywu wynosi f/2,8 to w miarę dobrej ostrości zdjęcia możemy otrzymać przy przysłonie f/4 (1EV). Jeśli obiektyw jest słabej jakości, może okazać się, że trzeba przymknąć obiektyw o wartość 2 EV, czyli f 5,6.

Krajobrazy z reguły fotografujemy przy przysłonie domkniętej do f/8 albo f/11. fot. Marek Waśkiel

Trzeba to po prostu sprawdzić poprzez wykonanie serii zdjęć próbnych z różnymi wartościami przysłony (najlepiej fotografując ze statywu i z zastosowaniem krótkich czasów ekspozycji).

Zbyt mała przysłona też może zaszkodzić!

Z drugiej strony domykanie przysłony w aparacie cyfrowym ponad pewne wartości nie jest wcale korzystne dla naszych zdjęć. Nie wnikając w prawa fizyki (zjawisko dyfrakcji), np. dla matrycy APS-C, (a takie rozmiary mają matryce w większości popularnych lustrzanek) taką graniczną przysłoną jest około f/16. Powyżej tych wartości zdjęcia stają się znowu… nieostre. Nie warto nazbyt przymykać przysłony, bowiem zdjęcia będą gorszej jakości.

Okazuje się, że użyteczna skala przesłon dla wielu popularnych obiektywów może zawierać się wyłącznie pomiędzy wartościami np. f/8 a f/16, czasami f/5,6 a f/16. Otwieranie i przymykanie przesłony poniżej i powyżej tych wartości może dać nam nieostry obraz, czyli mówiąc w fotograficznym żargonie: „mydełko”.

Należy pamiętać, że przy takim, stosunkowo nawet niewielkim, zakresie użytecznych przesłon można wykonać piękne zdjęcia. Zresztą wielu fotografów popełnia wielki błąd myśląc, że kupionym obiektywem np. 50 mm i jasności f 1,4 należy fotografować wyłącznie przy pełnym otworze. Taka taktyka nie sprawdzi się w wielu sytuacjach. Z tego artykułu dowiesz się, jak zrobić dobre zdjęcie.

Jak robić ostre zdjęcia lustrzanką czyli ostrzenie ręczne

Znajdziemy co najmniej kilka rodzajów fotografii, w których ostrzenie ręczne będzie miało wielki sens. Zaliczyłbym do nich np. krajobraz, makro, zdjęcia nocne, zdjęcia martwych natur itp.

Wówczas przydaje się funkcja Live View w aparacie. Dzięki niej (i możliwości powiększania obrazu) można bardzo precyzyjnie ustawić ostrość na wybranych fragmencie kadru. Obraz powiększa się z reguły ikonką lupki, znajdującą się na korpusie aparatu.

Zauważania ostrości oraz znaczenia głębi ostrości, jako kreatywnego narzędzia w fotografii, trzeba się po prostu nauczyć. Na początku swej przygody z fotografią wiele osób nawet nie zauważa, że wykonuje nieostre zdjęcia. Warto jak najczęściej oglądać kadry mistrzów fotografii w galeriach sztuki oraz albumach, aby zauważyć jak istotny jest ten parametr. Dzięki niemu można rewelacyjnie podkreślać najważniejsze fragmenty naszego zdjęcia.

Wskazówki jak robić ostre zdjęcia lustrzanką bez statywu

Nieustannie namawiam fotografów krajobrazu do używania statywu w czasie wykonywania każdego zdjęcia. Nie wyruszam w plener bez statywu i zawsze znajdę czas oraz okazję, aby go wykorzystać. Sporadycznie fotografuję „z ręki”. Jednak w tym poradniku podpowiem co uczynić, aby zwiększyć szansę na dobre technicznie zdjęcia lustrzanką bez użycia statywu.

Oto 6 praktycznych wskazówek, które mogą Ci pomóc:

1. Wybieraj krótkie czasy otwarcia migawki

Jedna ze starych zasad mówi, aby z ręki fotografować czasem zbliżonym do efektywnej ogniskowej używanego obiektywu. Jeśli fotografujesz obiektywem o ogniskowej 50 mm i aparatem z matrycą pełnoklatkową to najdłuższy czas otwarcia migawki będzie wynosił około 1/50 s, jednak lepiej go skracać. 1/60 s będzie jak najbardziej odpowiednia. Jeśli matryca jest mniejsza np. APSC to należy skrócić czas o połowę, czyli będzie to 1/125 s. Zwróćmy uwagę, że w przypadku obiektywów długoogniskowych czasy ekspozycji mogą być ekstremalnie krótkie np. 1/500 albo 1/1000 s.

Jedno z nielicznych moich zdjęć wykonanych „z ręki”. Fotografowałem z pokładu łodzi, na której nie można ustawić statywu. fot. Marek Waśkiel

2. Dobierz przysłonę do zaplanowanej kompozycji

Dobór przysłony jest jednym z ważniejszych elementów kompozycji, wpływa bowiem na finalny wygląd kadru i jego odbiór u widza. W przypadku zdjęć krajobrazowych stosowane są raczej małe otwory przysłon np. f/8, f/11 albo f/16. Zapewniają one pokazanie wielu planów jako ostrych. Podczas fotografowania z ręki, jeżeli fotografowane plany są daleko i głębia ostrości może być stosunkowo mała, po prostu otwórz przysłonę do f4 albo f 5,6. Jeżeli jednak zależy nam na dużej głębi ostrości, a domknięcie przysłony spowoduje niebezpieczne wydłużenie czasu ekspozycji, zostaje nam krok 3.

Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 259 zł

3. Podnieś ISO

W wielu modelach, szczególnie starszych, aparatów nawet niewielkie podniesienie czułości (np. ze 100 na 400) ISO bardzo mocno wpływa na spadek jakości zdjęcia, szczególnie poprzez zwiększenie zaszumienia i pojawienie się artefaktów. Stąd decyzja o podniesieniu ISO powinna być podjęta dopiero po tym, gdy okazuje się, że skrócenie czasu ekspozycji oraz otwarcie przysłony nie daje dobrych wyników. Natomiast w nowszych aparatach granice wysokiego ISO zostały bardzo mocno podniesione. Trzeba po prostu sprawdzić, jaka wysokość czułości daje akceptowane przez nas obrazy (np. ISO 800 albo 1600) i nie przekraczać tej granicy.

Jedno z nielicznych moich zdjęć wykonanych „z ręki”. Statyw był o 3 cm za wysoki.

Położyłem aparat na ziemi i podparłem obiektyw na patyku. fot. Marek Waśkiel

4. Trzymaj prawidłowo aparat

Warto się nauczyć stabilnego trzymania aparatu. Trzeba tę technikę poćwiczyć, aby w odpowiedniej chwili bez zastanowienia ją wykorzystać. Polega ona na utworzeniu z ciała swego rodzaju statywu kompensującego potencjalne ruchy trzymanego w rękach aparatu. Trzeba stanąć bokiem do fotografowanego obiektu – w lekkim rozkroku na ugiętych kolanach. Łokcie trzeba trzymać blisko ciała, podpierając aparat jedną z rąk od dołu – tak by kompensowała nacisk drugiej na spust migawki. Fotografuj patrząc przez wizjer (nie w trybie Live Viev), ponieważ oparcie aparatu o czoło daje efekt dodatkowej stabilizacji. Można ciało dodatkowo oprzeć o ścianę albo o solidne drzewo. Dobre wyniki daje też obniżenie środka ciężkości, czyli np. położenie się na ziemi lub umieszczenie aparatu na plecaku i wyzwolenie migawki za pomocą wężyka spustowego albo trybu samowyzwalacza. Przy dłuższych ogniskowych poszukajmy naturalnego podparcia obiektywu np. płot, pień, gruba gałąź.

5. Fotografuj w trybie zdjęć seryjnych

Kiedy naciskasz spust migawki z reguły następuje lekkie przesunięcie się aparatu (opisana powyżej postawa może je zmniejszyć). Jednak nawet drobne poruszenie aparatu spowoduje rozmycie obrazu, czyli brak jego ostrości. Kiedy fotografuje się w trybie zdjęć seryjnych, jest duża szansa, że wprawdzie pierwsza klatka będzie poruszona ale kolejne mogą być ostrzejsze.

6. Włącz stabilizację obrazu

Jeżeli Twój aparat albo obiektyw posiada taką funkcję, w skrajnych przypadkach zbyt długiego czasu ekspozycji, warto włączyć stabilizację obrazu. W nowych typach obiektywów i aparatów ta funkcja bywa skuteczna w ograniczonym zakresie. W trakcie moich terenowych testów, używanie stabilizacji podczas fotografowania z ręki dawało akceptowalne wyniki przy wydłużeniu czasu do 1 – 1,5 EV. Sprawdź wcześniej, czy stabilizacja w Twoim sprzęcie będzie mogła Ci pomóc i w jakim zakresie. Należy, że podczas fotografowania ze statywu stabilizacja powinna być wyłączona.

Lubię fotografować ze statywu. Daje mi mnóstwo twórczej swobody! fot. Marek Waśkiel

Kiedy oglądam zdjęcia lubię zachwycać się ich walorami estetycznymi oraz technicznymi. Dlatego pozostanę wielkim zwolennikiem używania statywu podczas wszystkich sesji krajobrazowych. Można wówczas stosować wiele rozwiązań, które niczym nie krępują wyobraźni fotografa np. różne warianty czasów ekspozycji i przesłon. Fotografowanie z ręki w fotografii krajobrazowej powinno być sporadyczne i stosowane w sytuacjach awaryjnych, kiedy rzeczywiście nie można użyć statywu – najwierniejszego przyjaciela każdego fotografa.

Ostrzenie zdjęć na statywie

Ostrzenie na statywie jest zdecydowanie skuteczniejsze.

Co jednak robić, jeśli aparat jest umieszczony na statywie, ostrość jest ustawiana prawidłowo (za pomocą autofokusa albo ustawień ręcznych) a zdjęcia są rozmyte, nieostre?

Trzeba pamiętać, że samo umieszczenie aparatu na statywie nie gwarantuje powstania ostrych zdjęć. Należy zwrócić jeszcze uwagę na kilka elementów, mogących wpływać na drgania aparatu przytwierdzonego do statywu.

Drgania aparatu są podstawowym powodem nieostrości na zdjęciach i mogą wynikać z wielu przyczyn:

1. Zły statyw

Podstawową przyczyną nieostrości może być zła jakość statywu oraz jego niewłaściwy dobór. Statyw musi być solidny i wygodny o odpowiednim tzw. udźwigu, czyli mogący unieść ciężar naszego aparatu wraz z obiektywem. Podobnie właściwie musi być dobrana głowica oraz np. szybkozłączka mocująca aparat z głowicą. Wszystkie elementy statywu muszą być solidnie skręcone. Jeżeli jesteś przed zakupem statywu lub poszukujesz odpowiedniego dla siebie skorzystaj z mojego poradnika jaki statyw wybrać?

2. Nieodpowiednie ustawienie statywu

Statyw trzeba umieścić na stabilnym podłożu. Nie może on drgać, przesuwać się i wibrować. Warto zwrócić uwagę, że trójnóg ustawiony np. na kępach trawy, piasku, śniegu, na dnie wartko płynącego strumienia albo w morzu może się poruszać. Podobnie ustawiony na moście, pomoście, wieży widokowej nie będzie stabilny, ponieważ może poruszać się wraz z konstrukcją. Podczas fotografowania na silnym wietrze można ograniczyć poruszanie się statywu poprzez osłonięcie go swoim ciałem. Jednak nadal pod żadnym pozorem nie należy go dotykać.

3. Dotykanie aparatu i statywu

W czasie wykonywania zdjęcia nie powinno się dotykać bezpośrednio aparatu ani statywu. Nie można wyzwalać migawki poprzez bezpośrednie dotykanie korpusu. Należy to zrobić poprzez wężyk spustowy, pilot albo co najmniej przez tryb samowyzwalacza. Nie można też podtrzymywać statywu rękoma podczas wykonywania zdjęcia. Każde z takich działań jest przyczyną powstania drgań i w konsekwencji nie powstaną ostre zdjęcia.

Odbicie chmur w wodzie uwydatnia nieco wydłużony czas ekspozycji tu także niezbędny jest statyw. fot. Marek Waśkiel

4. Pasek od aparatu

Często przyczyną drgań są paski aparatu lub inne przedmioty przymocowane np. do statywu (plecaki, torby itp.), które są poruszane silnym wiatrem. Najlepiej przed sesją jest odpiąć pasek od aparatu. Jeżeli podwiesza się plecak w celu dociążenia statywu musi on stać stabilnie na podłożu. Nie może się poruszać na wietrze.

5. Stabilizacja obrazu

W zdecydowanej większości przypadków podczas fotografowania ze statywu należy wyłączyć stabilizację obrazu – bez względu na to czy jest umieszczona w obiektywie, czy w korpusie.

Tylko w bardzo rzadkich przypadkach może być konieczne włączenie stabilizacji obrazu. Na przykład stabilizacja obrazu w niektórych super teleobiektywach Nikon jest przeznaczona do użycia na statywie. Innym razem stabilizacja obrazu na statywie może być pomocna podczas fotografowania z niestabilnej platformy. Opis w jakich sytuacjach stabilizacja obrazu powinna i nie powinna być włączona jest umieszczony w instrukcji aparatu i obiektywu.

6. Uderzanie lustra

W lustrzankach cyfrowych uderzanie lustra o korpus może być źródłem drgań aparatu wpływających na jakość zdjęć w czasie fotografowania w warunkach słabego oświetlenia i z długimi ogniskowymi. Warto wówczas użyć funkcji Mirror Up albo fotografować w trybie Live Viev z samowyzwalaczem lub wężykiem spustowym. Można także wykorzystać funkcję opóźnienia ekspozycji. Po włączeniu trybu opóźnienia ekspozycji aparat podniesie lustro, zaczeka na określony czas, a dopiero potem zrobi zdjęcie

7. Używanie obiektywów o długich ogniskowych

Wystarczy krótka obserwacja podczas fotografowania obiektywami o długich ogniskowych, by przekonać się jak wielkie są drgania obrazu nawet przy minimalnym dotknięciu korpusu. Podczas fotografowania takimi obiektywami bardzo przydatna jest właśnie funkcja elektronicznej przedniej migawki albo wspomniane powyżej techniki opóźnienia włączenia migawki lub użycia funkcji „Mirror Up” w lustrzankach cyfrowych. Nawet bardzo stabilne statywy ze świetnymi głowicami wymagają bardzo precyzyjnego ustawiania kadru i często czekania na ustabilizowanie się sprzętu po niewielkim nawet dotknięciu.

8. Działanie migawki mechanicznej

Bez względu na to czy fotografuje się bezlusterkowcem czy lustrzanką źródłem drgań korpusu bywa migawka. Jeżeli pojawią się takie problemy (z reguły sporadycznie) można rozważyć włączenie elektronicznej przedniej kurtyny migawki. Jeżeli nie masz w aparacie takiej możliwości jedynym wyborem będzie albo użycie trybu „Mirror Up” opisanego powyżej, albo kombinacji ekspozycji poprzez opóźnienie i samowyzwalacz.

Efekty złego ustawienia ostrości

Niezwykle często podczas fotografowania zapomina się o owych źródłach powstawania nieostrych zdjęć. Dopiero po powrocie do domu okazuje się, że wiele kadrów nie nadaj się do pokazania. Dlatego zawsze namawiam do cierpliwego i powolnego fotografowania.

Na ogół krajobrazy fotografuję w trybie opóźnienia ekspozycji stosując do tego tryb samowyzwalacza albo wężyk spustowy. Czasami lepiej jest stosować elektroniczną przednią kurtynkę migawki np. podczas fotografowania księżyca w pełni, obiektywami o długich ogniskowych.

Jak wykorzystuję ostrość zdjęć

Mój sposób postrzegania fotografii zakłada, że nie robię przypadkowych „pstryków”, ale wiem, o czym jest moje zdjęcie. Wiem dlaczego je robię i co jest jego tematem, zdaje sobie sprawę, o czym opowiadam i w jaki sposób używam narzędzi wspomagających mnie podczas robienia zdjęć.

Taki sposób fotografowania nie wyklucza udziału emocji i wrażliwości w trakcie tworzenia kadru. One są jeszcze bardziej obecne podczas wszystkich moich sesji, ponieważ w bardzo małym stopniu zajmują mnie sprawy techniczne – mam duże doświadczenie i robię to na swój sposób mechanicznie.

Koncertuję się przede wszystkim na wyrazie artystycznym ujęcia. Nie myślę jak robić ostre zdjęcia? Jakoś to czuję. Po prostu aparat już nie przeszkadza mi w robieniu zdjęć. Jeśli wiem, o czym opowiadam swoim kadrem, wówczas bez najmniejszych problemów dokonam podziału na ważne i mniej ważne fragmenty i w sposób optymalny pokieruję ostrością w zdjęciu.

Zawsze dobieraj właściwy obiektyw i zadbaj o ustawienie płaszczyzny ostrości oraz dobór odpowiedniej przysłony. fot. Marek Waśkiel

Pomyśl o tym nim zaczniesz fotografować! Wykorzystuj ustawienia ostrości do zarządzania uwagą swoich widzów! Raz ważna będzie ostra całość obrazu, ale w innym przypadku może to być jego mały fragment np. jeden z planów albo wręcz pewien detal. Mnóstwo przydatnych informacji znajdziesz też we wpisie fotografia dla początkujących.